หนอนร่านระบาด ใช้ชีวภัณฑ์ตัวไหนดี ?

ตอบปัญหาเกษตรกร :

คำถาม : หนอนร่านระบาด ใช้ชีวภัณฑ์ตัวไหนดี ?

คำตอบ : หนอนร่าน หรือ บ้งหาน (อีสาน) หรือบุ้งร่าน (กลาง) เป็นหนอนตัวอ่อนของผีเสื้อวงศ์ Limacodidae

มีสีสันและลวดลายบนตัวสะดุดตา เช่น สีเขียวสด แดง น้ำเงิน หรือมีลายจุด ลายเส้น โตเต็มวัยเป็นผีเสื้อ ปีกจะมีสีน้ำตาลอ่อน และมีจุดสีเขียว สีเงิน หรือ สีอื่น ๆ ซึ่งจะไม่ฉูดฉาดมากนัก เนื่องจากเป็นผีเสื้อกลางคืนจึงต้องมีการพรางตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อม  โดยหนอนร่านมีขนหรือหนามพิษปกคลุมทั่วร่างกาย เมื่อสัมผัสปวดแสบร้อน กล้ามเนื้อเกร็ง เป็นผื่นแดง บางรายมีอาการแพ้พิษอาจทำให้กล้ามเนื้อเป็นอัมพาตไปชั่วขณะ หนอนชนิดนี้สามารถพบได้ทั่วไปในประเทศไทย และเขตอบอุ่น

หนอนร่านจะเข้าทำลาย ใบพืช โดยการกัดกินผิวใบและเนื้อใบระหว่างเส้นใบ โดยหนอนวัยอ่อนเริ่มแทะผิวใบด้านล่าง ทำให้เห็นเป็นรอยขาวหรือโปร่งแสง ส่วนหนอนวัยแก่กินทะลุใบ เหลือเพียงเส้นใบหลักไว้ และสามารถเข้าทำลายพืชได้หลายชนิด เช่น

พืชไม้ผล เช่น มะม่วง ทุเรียน เงาะ ลำไย มะขาม
พืชสวน เช่น กล้วย มันสำปะหลัง พริก มะเขือ ปาล์ม มะพร้าว
พืชไม้ประดับ เช่น ชบา เฟื่องฟ้า พุด ไทรเกาหลี
การระบาดมักเกิดในช่วงฤดูฝน เพราะความชื้นสูงและใบอ่อนอุดมสมบูรณ์ หนอนจะเพิ่มจำนวนรวดเร็ว

การป้องกันกำจัด

1. สำรวจแปลง หากพบการเข้าทำลาย ใช้ชีวภัณฑ์ ทีเอบี บีทีเอ ที่ผลิตจากเชื้อบีที หรือ Bacillus thuringiensis subsp. aizawai 32,000 IU/mg 4% WP ซึ่งออกฤทธิ์มีผลต่อตัวหนอนเมื่อหนอนกินเข้าไป จึงต้องพ่นเชื้อให้ครอบคลุมทุกส่วนของพืชที่หนอนกินเป็นอาหาร

2. การใช้เชื้อบีทีในระยะที่หนอนอ่อนแอหรือเพิ่งฟักจากไข่ สามารถทำลายหนอนได้ดีกว่า การใช้กับหนอนที่แข็งแรงหรืออายุมากแล้ว เมื่อพบการระบาดของหนอน ควรพ่นทีเอบี บีทีเอ อัตรา 80 กรัมต่อน้ำ 20 ลิตร โดยพ่นติดต่อกัน 3 ครั้ง ทุก 3-4 วัน ปรับหัวฉีดเครื่องพ่นสาร ให้ละอองเล็กที่สุด จะช่วยให้ละอองสารเกาะผิวใบได้ดี เป็นการช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการควบคุมแมลง

3. ควรผสมสารจับใบ เบนดิกซ์ อัตรา 3 ซีซีต่อน้ำ 20 ลิตร เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการกำจัดหนอน เนื่องจากหนอนชนิดนี้มีขนปกคลุมทั่วร่างกายทำให้สารสัมผัสตัวหนอนไม่ถึง สารจับใบจะช่วยให้สารสัมผัสตัวหนอนได้ดีขึ้น

4. ควรฉีดพ่นให้ทั่วทั้งหน้าและหลังใบ เนื่องจากหนอนสามารถหลบไปอยู่บริเวณใบพืชที่ไม่สัมผัสกับสาร ซึ่งทำให้หนอนไม่ตายและยังเข้าทำลายพืชได้

เรียบเรียงข้อมูลโดย:  หนึ่งฤทัย ไหมพรหม

ข้อมูลอ้างอิงจาก: แมงบ้งหาน, บุ้งร่าน, หนอนร่าน | Butterflies and Insects of Thailand

‘หนอนร่าน’ ตัวเล็กอันตราย มีพิษร้าย ว่าที่ ‘ผีเสื้อกลางคืน’ | สืบ นาคะเสถียร

ขอบคุณรูปภาพจาก: https://www.facebook.com/photo/?fbid=367070338026946&set=pcb.367071141360199